گروه مهندسین مشاور سورین

ضوابط و مقررات استقرار واحدهای خدماتی طبق دستورالعمل سازمان محیط زیست (سال ۱۴۰۲)

در سال‌های اخیر، با توجه به رشد فزاینده فعالیت‌های خدماتی و تأثیر آن‌ها بر محیط زیست، سازمان حفاظت محیط زیست جمهوری اسلامی ایران اقدام به تدوین و به‌روزرسانی ضوابط و مقررات استقرار واحدهای خدماتی نموده است. آخرین نسخه این ضوابط که در سال ۱۴۰۲ ابلاغ شده، به‌عنوان یک سند مرجع برای کارشناسان، مشاوران و سرمایه‌گذاران در حوزه طراحی و اجرای واحدهای خدماتی، اهمیت ویژه‌ای دارد.

در این مقاله، به بررسی نکات کلیدی این دستورالعمل می‌پردازیم و اهمیت آن در فرآیند مکان‌یابی و طراحی پروژه‌های خدماتی را مرور می‌کنیم.

تعریف واحدهای خدماتی در چارچوب زیست‌محیطی

واحدهای خدماتی شامل مجموعه‌ای از فعالیت‌ها هستند که خدماتی نظیر فروش، نگهداری، پشتیبانی، آموزش، گردشگری، تفریحی، و سایر خدمات عمومی و خصوصی را به افراد جامعه ارائه می‌دهند. این واحدها ممکن است به‌صورت مستقل یا در قالب مجموعه‌های بزرگ‌تری مانند مجتمع‌های تجاری، مراکز تفریحی یا شهرک‌های خدماتی مستقر شوند.

اهداف اصلی ضوابط استقرار در سال ۱۴۰۲

ضوابط جدید سازمان محیط زیست با رویکردی جامع‌تر و سازگار با توسعه پایدار تدوین شده‌اند. برخی از اهداف کلیدی این دستورالعمل عبارتند از:

جلوگیری از تخریب و آلودگی منابع طبیعی و زیستی

مدیریت صحیح پسماندها و پساب‌های ناشی از فعالیت‌های خدماتی

حفظ حریم مناطق تحت حفاظت محیط زیست (مناطق چهارگانه)

رعایت ظرفیت برد محیطی در مکان‌یابی واحدها

کاهش بار ترافیکی و آلودگی هوا در شهرها و مناطق پرتردد

مهم‌ترین الزامات و معیارهای استقرار:

بر اساس ضوابط ابلاغ‌شده در سال ۱۴۰۲، واحدهای خدماتی ملزم به رعایت معیارهای متعددی در فرآیند استقرار هستند. این معیارها در قالب فرم‌های ارزیابی محیط‌زیستی، بررسی مکان‌یابی، فاصله از منابع حساس، نحوه مدیریت فاضلاب و پسماند و رعایت استانداردهای ساختمانی ارائه شده‌اند.

۱. فاصله‌گذاری از منابع طبیعی

بر اساس دستورالعمل، استقرار واحدهای خدماتی در حریم رودخانه‌ها، تالاب‌ها، منابع آب زیرزمینی و مناطق جنگلی مشروط به اخذ تأییدیه‌های زیست‌محیطی بوده و دارای محدودیت‌های جدی است.

۲. بررسی مخاطرات زیست‌محیطی

واحدهای خدماتی باید پیش از استقرار، ارزیابی مقدماتی اثرات زیست‌محیطی (EIA) را انجام داده و مستندات لازم را به سازمان محیط زیست ارائه کنند. در صورت نیاز، ارزیابی تفصیلی نیز الزامی خواهد بود.

۳. سازگاری با طرح‌های بالادستی

استقرار هرگونه واحد خدماتی باید با طرح‌های جامع و تفصیلی شهری و منطقه‌ای، طرح هادی روستایی و مطالعات آمایش سرزمین همخوانی داشته باشد.

۴. مدیریت پسماند و پساب

تمام واحدهای خدماتی موظف‌اند سیستم‌های مدیریت پسماند، تصفیه‌ فاضلاب و کنترل آلاینده‌ها را پیش‌بینی و اجرا نمایند.

نقش مشاوران در تسهیل فرآیند مجوزدهی:

گروه‌های مهندسین مشاور، به‌ویژه آن‌هایی که در حوزه محیط زیست تخصص دارند، نقش اساسی در تسهیل فرآیند اخذ مجوز و طراحی طرح‌های قابل دفاع زیست‌محیطی دارند. تهیه گزارش‌های فنی، انجام مطالعات مکان‌یابی، و تعامل حرفه‌ای با نهادهای دولتی، از جمله خدمات کلیدی این گروه‌ها محسوب می‌شود.

نتیجه‌گیری:

مطابق ضوابط استقرار واحدهای خدماتی در سال ۱۴۰۲، هرگونه فعالیت خدماتی نیازمند رویکردی علمی، زیست‌محیطی و منطبق با استانداردهای روز است. رعایت این مقررات نه‌تنها در راستای حفظ محیط زیست بلکه در بهبود کیفیت زندگی و افزایش بهره‌وری پروژه‌های خدماتی نیز مؤثر است.

لینک دانلود ضابطه

https://biaupload.com/do.php?filename=org-c8d8210092ce1.pdf

گروه مهندسین مشاور سورین، با بهره‌گیری از تیمی متخصص و آشنا به ضوابط جدید سازمان محیط زیست، آماده ارائه خدمات مشاوره، مطالعات مکان‌یابی، و تهیه گزارش‌های زیست‌محیطی برای پروژه‌های خدماتی در سراسر کشور است.

کلمات کلیدی:

ضوابط استقرار واحد خدماتی، سازمان محیط زیست ۱۴۰۲، مجوز محیط زیست، مکان‌یابی خدماتی، مطالعات زیست محیطی، ارزیابی EIA، گروه مشاور سورین