گروه مهندسین مشاور سورین

پارامترهای تأثیرگذار در مکانیابی استقرار نیروگاه‌های خورشیدی به‌طور کلی به چهار دسته زیر تقسیم می‌شوند

**جغرافیایی-اقلیمی**

**فنی و زیرساختی**

**اقتصادی-حقوقی**

**زیست محیطی**

این پارامترها بر اساس مطالعات متعدد و روش‌های تصمیم‌گیری چندمعیاره (MCDM) مانند تحلیل سلسله مراتبی فازی (Fuzzy-AHP)، روش بهترین-بدترین (BWM) و سوارا (SWARA) ارزیابی و اولویت‌بندی می‌شوند. در ادامه، مهمترین این عوامل شرح داده شده‌اند:

**۱. پارامترهای جغرافیایی و اقلیمی**
- **تابش خورشیدی**:
اصلی‌ترین عامل مؤثر در انتخاب مکان است. میزان تابش مستقیم و پراکنده خورشید (DNI و GHI) و ساعات آفتابی سالانه به‌طور مستقیم بر بازدهی نیروگاه تأثیر می‌گذارند. مناطق با تابش بالاتر (مانند استانهای فارس، کرمان و سیستان و بلوچستان) اولویت بالاتری دارند.
- **دمای محیط**:

دمای بالا باعث کاهش راندمان پنل‌ها می‌شود، چرا که ولتاژ خروجی سلول‌های خورشیدی با افزایش دما کاهش می‌یابد. مناطق با هوای خنک (مانند ارتفاعات) برای نصب پنل‌ها مناسب‌ترند.
- **بارش و رطوبت**:
بارش زیاد یا رطوبت بالا ممکن است باعث ایجاد رسوب یا خوردگی در تجهیزات شود. همچنین، بارش برف و یخبندان نیاز به نظافت مداوم پنل‌ها دارد.
- **گرد و غبار**:
مناطق کویری با گردوغبار زیاد (مانند خوزستان) نیاز به سیستم‌های نظافت خودکار یا برنامه‌های منظم تمیزکاری دارند، زیرا آلودگی سطح پنل‌ها تا ۴۰٪ بازدهی را کاهش میدهد.
- **ارتفاع از سطح دریا**:
افزایش ارتفاع، ضخامت اتمسفر را کاهش داده و تابش خورشید را بهبود می‌بخشد. همچنین دمای پایین‌تر در ارتفاعات، عملکرد پنل‌ها را افزایش میدهد.

### **۲. پارامترهای فنی و زیرساختی**
- **دسترسی به شبکه برق**:
نزدیکی به خطوط انتقال برق، هزینه‌های اتصال به شبکه و تلفات انرژی را کاهش می‌دهد. فاصله بیش از ۱۰ کیلومتر از شبکه، ممکن است اقتصادی نباشد .
- **توپوگرافی زمین**:
زمین‌های مسطح یا با شیب ملایم (۰ تا ۵ درجه) برای نصب پنل‌ها ایده‌آل هستند. شیب‌های تند هزینه‌های تسطیح و نصب را افزایش می‌دهند .
- **نوع خاک**:
خاک باید از نظر مقاومت و عدم وجود مواد شیمیایی مضر بررسی شود. خاک‌های سست نیاز به فونداسیون قویتر دارند.
- **جهت جغرافیایی**:
در نیمکره شمالی (مانند ایران)، پنل‌ها باید رو به جنوب نصب شوند تا حداکثر تابش جذب شود .
- **فضای مورد نیاز**:
هر کیلووات ظرفیت نیروگاه به ۱۰–۱۵ مترمربع زمین نیاز دارد. برای نیروگاه‌های بزرگ (مثلاً ۱ مگاوات)، حداقل ۱ هکتار زمین لازم است .

---

### **۳. پارامترهای اقتصادی و حقوقی**
- **هزینه زمین**:
قیمت زمین در مناطق دورافتاده معمولاً پایین‌تر است، اما هزینه‌های دسترسی و اتصال به شبکه ممکن است افزایش یابد .
- **مجوزهای قانونی**:
دریافت مجوزهای زیست‌محیطی، ساخت و بهره‌برداری از سازمان‌های مرتبط (مانند ساتبا) ضروری است. عدم دریافت مجوزها ممکن است پروژه را متوقف کند .
- **مالکیت زمین**:
اطمینان از عدم اختلافات حقوقی بر سر مالکیت زمین و تطابق با قوانین محلی .
- **تسهیلات دولتی**:
استفاده از وام‌ها یا یارانه‌های دولتی برای کاهش هزینه‌های اولیه .

### **۴. پارامترهای زیست‌محیطی**
- **حفاظت از اکوسیستم**:
اجتناب از مناطق حفاظت شده، تالاب‌ها یا زیستگاه‌های گونه‌هاي جانوری و گیاهی .
- **آلودگی نوری و صوتی**:
نیروگاه‌هایی بزرگ ممکن است بر حیات‌وحش محلی تأثیر بگذارند.
- **مصرف آب**:
نیروگاه‌های حرارتی خورشیدی (CSP) به آب برای خنک‌کاری نیاز دارند، بنابراین در مناطق کم آب ممکن است مناسب نباشند .

---

### **۵. سایر عوامل مؤثر**
- **فاصله از گسل‌ها**:
مناطق با خطر زلزله بالا برای نصب تجهیزات نامناسب هستند .
- **فاصله از مراکز شهری**:
نزدیکی به شهرها هزینه‌های نیروی کار و نگهداری را کاهش می‌دهد، اما ممکن است زمین گران‌تر باشد .
- **امنیت منطقه**:
جلوگیری از نصب نیروگاه در مناطق ناامن یا مستعد خرابکاری .

---

### **روش‌های تحلیل و وزن‌دهی پارامترها**
در مطالعات مکانیابی، از ترکیب **سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS)** و **روش‌های تصميم‌گيري چندمعیاره (MCDM)** مانند موارد زیر استفاده می‌شود:
- **تحلیل سلسله‌مراتبی فازی (Fuzzy-AHP)**: برای وزندهی معیارها با در نظر گرفتن عدم قطعیت .
- **روش بهترین-بدترین (BWM) و سوارا (SWARA)**: برای اولویت‌بندی دقیق‌تر معیارها .
به عنوان مثال، در استان فارس، معیارهای **پتانسیل فتوولتائیک (۲۴.۱٪)**، **تابش مستقیم (۱۵.۶٪)** و **دما (۱۲٪)** بیش‌ترین وزن را داشته‌اند.

---

### **جمع‌بندی**
انتخاب مکان مناسب برای نیروگاه خورشیدی نیازمند ارزیابی جامع عوامل جغرافیایی، فنی، اقتصادی و زیست‌محیطی است. استفاده از روش‌های ترکیبی GIS و MCDM به برنامه‌ریزان کمک میکند تا مناطق مستعد (مانند شمال فارس، آباده و اقلید) را با دقت شناسایی کنند. همچنین، توجه به نگهداری پنل‌ها در مناطق پرگردوغبار و بهینه‌سازی زاویه نصب، بازدهی بلندمدت نیروگاه را تضمین میکند.

گروه #مهندسین_مشاور_سورین همکار شرکت مهندسی مشاور محیط زیست #نوین_کاوش_زیست_سپهر با در اختیار داشتن کارشناسان مجرب و تجربه کافی در این زمینه آماده انجام کلیه مطالعات #امکان_سنجی و #مکانیابی و #ارزیابی_اثرات_زیست_محیطی و #برنامه_مدیریت_محیط_زیست برای نیروگاه های خورشیدی است.

با توجه به اهمیت روزافزون انرژی‌های تجدیدپذیر و به ویژه انرژی خورشیدی، شیوه‌نامه جدیدی برای ارزیابی نیروگاه‌های خورشیدی تدوین شده است. این شیوه‌نامه شامل مراحل و معیارهای مشخصی برای ارزیابی فنی، اقتصادی، و زیست‌محیطی این نیروگاه‌ها می‌باشد.

▎مراحل ارزیابی:

1. مطالعه اولیه و شناسایی محل: بررسی مکان پیشنهادی برای نصب نیروگاه، شامل تحلیل شرایط جغرافیایی و اقلیمی.

2. تحلیل فنی: ارزیابی تجهیزات مورد استفاده، طراحی سیستم و پیش‌بینی عملکرد نیروگاه.

3. تحلیل اقتصادی: بررسی هزینه‌ها، درآمدها و بازگشت سرمایه.

4. مطالعات زیست‌محیطی: این مرحله شامل ارزیابی تأثیرات زیست‌محیطی پروژه بر روی اکوسیستم محلی، تنوع زیستی، و منابع آب و خاک است. انجام این مطالعات به منظور شناسایی و کاهش آثار منفی پروژه بر محیط زیست الزامی است.

▎الزامات انجام مطالعات زیست‌محیطی:

مطالعات زیست‌محیطی برای نیروگاه‌های خورشیدی به دلایل زیر الزامی است:

• حفاظت از تنوع زیستی: شناسایی تأثیرات احتمالی بر روی گونه‌های گیاهی و جانوری منطقه.

• مدیریت منابع آب: بررسی نیازهای آبی پروژه و تأثیر آن بر منابع آب محلی.

• کاهش آلودگی: تحلیل اثرات احتمالی بر کیفیت هوا و خاک.

• پاسخ به نگرانی‌های محلی: درگیر کردن جامعه محلی و پاسخ به نگرانی‌های آن‌ها در مورد تأثیرات زیست‌محیطی.

▎نتیجه‌گیری:

شیوه‌نامه جدید ارزیابی نیروگاه‌های خورشیدی نه تنها به بهبود کیفیت پروژه‌ها کمک می‌کند بلکه با توجه به الزامات زیست‌محیطی، به توسعه پایدار و حفاظت از محیط زیست نیز توجه ویژه‌ای دارد. تمامی سرمایه‌گذاران و مجریان پروژه‌ها موظف به رعایت این شیوه‌نامه هستند تا اطمینان حاصل شود که انرژی تولید شده از منابع تجدیدپذیر به بهترین شکل ممکن با حداقل آسیب به محیط زیست تولید می‌شود. در ادامه در لینک زیر شیوه نامه ارزیابی اثرات زیست محیطی نیروگاه های خورشیدی آورده شده است.

https://imgurl.ir/viewer.php?file=l517325_DOC-20250107-WA0000_250107_100452.pdf

#گروه_مهندسین_مشاور_سورین با سابقه درخشان در زمینه تهیه گزارش های مطالعات ارزیابی اثرات زیست محیطی از جمله #نیروگاه_های خورشیدی آماده ارائه این خدمت به مجموعه هایی که قصد راه اندازی #نیروگاه_خورشیدی را دارند، می باشد.

نیروگاه خورشیدی یک تأسیسات برق‌آفرینی است که از انرژی خورشیدی برای تولید برق استفاده می‌کند. این نیروگاه‌ها معمولاً از پنل‌های خورشیدی که بر روی سطح زمین یا ساختمان‌ها نصب می‌شوند، استفاده می‌کنند. انرژی خورشیدی توسط پنل‌های خورشیدی جذب شده و به وسیلهٔ یک تجهیزات الکترونیکی به برق تبدیل می‌شود. این نوع نیروگاه‌ها به عنوان یک منبع انرژی تمیز و پایدار شناخته می‌شوند و در کاهش آلودگی هوا و انتشار گازهای گلخانه‌ای موثر هستند.

برق خورشیدی (به انگلیسی: Solar power)، به تبدیل نور خورشید به برق گفته می‌شود. نیروگاه خورشیدی به هر نوع تاسیساتی اشاره دارد که نور خورشید را به صورت مستقیم (نیروگاه های خورشیدی فتوولتائیک) یا غیرمستقیم (نیروگاه های حرارتی خورشیدی) به برق تبدیل می کنند. نیروگاه های خورشیدی انواع مختلفی دارند و در هر کدام از آنها از تکنیک های کاملاً متفاوتی برای مهار قدرت خورشید استفاده می شود. نیروگاه خورشیدی یک مجموعه گسترده از اجزای مختلف خورشیدی، منجمله پنل های خورشیدی (برای جذب و تبدیل نور خورشید به برق)، اینورتر خورشیدی (برای تبدیل برق DC به AC و نظارت بر سیستم)، باتری های خورشیدی و سایر لوازم جانبی است که برای راه اندازی یک سیستم کاری لازم است.

از جمله مسائل محیط زیستی نیروگاه های خورشیدی موارد زیر است:

1. استفاده از اراضی: نیروگاه‌های خورشیدی برای نصب پنل‌های خورشیدی نیاز به فضای زیادی دارند، که ممکن است باعث اشغال اراضی و کاهش فضای سبز شود.

2. مصرف آب: تولید پنل‌های خورشیدی و نگهداری نیروگاه‌های خورشیدی نیاز به مصرف آب دارد، که ممکن است در مناطق خشک و با مشکل کمبود آب، مشکل‌ساز باشد.

3. دفن پنل‌های خورشیدی: پس از اتمام عمر مفید پنل‌های خورشیدی، نیاز به دفن یا بازیافت صحیح آنها و مدیریت صحیح زباله الکترونیکی دارد تا از آلودگی محیط زیست جلوگیری شود.

4. تأثیرات بصری: برخی از افراد ممکن است اعتقاد داشته باشند که نصب پنل‌های خورشیدی منظره طبیعی را تغییر می‌دهد و به زیبایی محل از بین می‌برد.

5. تأثیرات بر گونه‌های حیات وحش: نصب نیروگاه‌های خورشیدی ممکن است منطقه‌ای را که برای گونه‌های حیات وحش محل زندگی است تغییر دهد و تأثیرات منفی بر روی زندگی وحشتان داشته باشد.

6. تأثیرات صوتی: عملکرد برخی از تجهیزات نیروگاه‌های خورشیدی ممکن است منجر به تولید صداهای ناخوشایند شود که بمدت طولانی ممکن است بر روی جانوران و انسان‌ها تأثیر منفی بگذارد.

7. تأثیرات حمل و نقل: ساخت و نصب تجهیزات نیروگاه‌های خورشیدی ممکن است منجر به افزایش ترافیک و حمل و نقل در منطقه شود که ممکن است به تغییرات منفی در کیفیت هوا و سطح نوسانات صوتی منجر شود.

طبق مصوبه شورای عالی حفاظت محیط زیست، صدور مجوز محیط زیستی نیروگاه های خورشیدی، مشمول ارائه گزارش مطالعات محیط زیستی است. نیروگاه های بالای 100 مگاوات مطالعات ارزیابی اثرات محیط زیستی و نیروگاه های زیر 100 مگاوات امکان انجام مطالعات مدیریت محیط زیستی بنا به تشیخص اداره کل محیط زیست استان وجود دارد.

گروه مهندسین مشاور سورین آماده ارائه خدمات محیط زیستی شامل مشاوره و انجام کلیه مطالعات محیط زیستی از جمله مطالعات طرح های نیروگاهی است.

جهت تهیه و تدوین انواع برنامه مدیریت محیط زیست با ما تماس حاصل فرمایید .

شماره تماس: مهندس رضا مظاهری09131884327