مادر محیط زیست ایران
مهلقا ملاح (۳۱ شهریور ۱۲۹۶ – ۱۷ آبان ۱۴۰۰) کتابدار و فعال محیط زیست اهل ایران بود.
وی بنیانگذار سازمان غیردولتی زیستمحیطی «جمعیت زنان مبارزه با آلودگی محیط زیست» بود. از وی به عنوان «مادر محیط زیست ایران» یاد میشود.
مادرش خدیجه افضل وزیری و مادربزرگ وی بیبیخانم استرآبادی از زنان پیشگام عصر خود بودند. پدرش آقابزرگ ملاح به دلیل داشتن منصب دولتی در شهرهای مختلف ساکن میشد و به همین دلیل، مهلقا در شهرهای مختلفی مانند مشهد، قوچان، اصفهان، دامغان، همدان و کرمانشاه تحصیل کرد.
او بعد از تحصیل در فلسفه و علوم اجتماعی و جامعهشناسی در دانشگاه تهران مدرک فوقلیسانس علوم اجتماعی گرفت و برای ادامه تحصیل به پاریس رفت و در سوربن علوم اجتماعی خواند و با مدرک دکترا به ایران بازگشت. در فرانسه دوره کتابداری نیز در کتابخانه ملی فرانسه گذراند. در بازگشت به ایران در کتابخانه دانشگاه تهران مشغول کار شد و بعد از مدتی در سال ۱۳۴۷ به ریاست کتابخانه مؤسسه تحقیقات روانشناسی برگزیده شد. پس از بازنشستگی تمام وقت خود را در راه مبارزه برای جلوگیری از آلودگی محیط زیست گذاشت.
مهلقا ملاح در سال ۱۳۷۳ با مشارکت همسرش و چند استاد دانشگاه سازمان غیردولتی زیستمحیطی "جمعیت زنان مبارزه با آلودگی محیط زیست" را بنیان گذاشت. این سازمان در ۱۰ اردیبهشت ۱۳۷۴ رسماً اعلام موجودیت کرد. وی دو دهه اخیر عمرش را در جمعیت زنان مبارزه با آلودگی محیط زیست صرف آموزش زنان خانه دار و معلمان مدارس برای آشنایی با محیط زیست و ضرورت حفظ سرزمین کرد. او موفق شد شعب سازمان غیر دولتی جمعیت زنان مبارز با آلودگی محیط زیست را در ۱۶ استان کشور هم گسترش دهد و حالا چند سالی بود که منزل شخصیاش را به دفتر کار جمعیت و پاتوق طرفداران محیط زیست تبدیل کرده بود.
وی که معروف به مادر محیط زیست ایران ۱۷ آبان در ۱۰۴ سالگی درگذشت.